در این جستار به مهم‌ترین اشتباهات فیلمنامه‌نویسان در نوشتن و حتی درست فهمیدن لاگ‌لاین (خلاصه یک یا دو خطی) می‌پردازیم. اشتباهاتی که نه تنها در فرآیند جذب سرمایه، ممکن است شانس فیلمنامه را برای موفقیت هنری و تجاری خراب کنند، بلکه همچنین باعث می‌شوند نویسنده نتواند به خوبی از الگوی لاگ‌لاین برای هموار کردن مسیر فیلمنامه‌‌نویسی استفاده کند و از نقطه‌ی آغاز سفر داستانی‌اش را با نقشه‌ای ناقص آغاز کند که به مقصدی اشتباه و فیلمنامه‌ای ضعیف منجر خواهد شد.

لاگ‌لاین چیست؟

لاگ‌لاین توصیفی دو خطی (معمولاً یک جمله‌ای) از فیلمنامه شماست که به شکلی واضح و سرراست به موارد زیر اشاره می‌کند: حادثه محرک، پروتاگونیست (کسی که داستان درباره اوست)، هدف و خواسته‌اش و اینکه چه می‌شود اگر نتواند به این هدف دست پیدا کند.

برای مثال، لاگ‌لاین فیلم آرواره‌ها (۱۹۷۵) چنین ساختاری دارد:

وقتی یک کوسه قاتل باعث ترس و وحشت مردم در یک منطقه ساحلی می‌شود، یک کلانتر محلی، یک زیست شناس دریایی و یک دریانورد کهنه‌کار باید این جانور را قبل از اینکه دوباره کسی را بکشد، شکار کنند.

یا لاگ‌لاین فیلم فارست گامپ (۱۹۹۴) به این شکل نوشته می‌شود:

چندین رویداد تاریخی در قرن بیستم از منظر مردی آلابامایی با ضریب هوشی ۷۵ روایت می‌شود که تنها آرزویش این است که به معشوق دوران کودکی‌اش برسد.

به لاگ‌لاین زیبای آمریکایی (۱۹۹۹) هم توجه کنید:

یک پدر افسرده‌ی اهل حومه شهر، که دچار بحران میانسالی شده است، پس از علاقه‌مند شدن به دوست جذابِ دخترش، تصمیم می گیرد زندگی خود را تغییر دهد.

اشتباهات رایج فیلمنامه‌نویسان در نوشتن لاگ‌لاین:

قانون اول لاگ‌لاین را فراموش می‌کنند!

همانطور که اشاره شد، مهم‌ترین ویژگی لاگ‌لاین و دلیل اینکه بین کسانی که کارشان خواندن فیلمنامه است از سیناپس و تریتمنت هم محبوبیت بیشتری دارد، کوتاه بودن آن است. پس بزرگترین اشتباه این است که سعی کنید با طولانی‌تر کردن لاگ‌لاین پیچیدگی داستان را به رخ خواننده بکشید یا در همین چند خط ابعاد مختلفی چون خرده‌پیرنگ‌ها و شخصیت‌های فرعی را هم وارد نوشته خود کنید. یادتان باشد، در لاگ‌لاین نوشتن، کم همیشه بیشتر است.

شخصیت اصلی را زیادی توصیف می‌کنند!

در فیلمنامه‌های داستانی بدون اشاره به پروتاگونیست، نوشتن لاگ‌لاین غیرممکن است اما نباید فراموش کنیم که این چند خط جایی برای توصیف ویژگی‌های ظاهری و اخلاقی، ضعف‌های روانشناختی و حتی انگیزه‌های پنهان شخصیت اصلی نیست. در شکل استاندارد لاگ‌لاین‌نویسیِ سینمای بین‌الملل اغلب حتی به اسم پروتاگونیست هم اشاره نمی‌کنند. برای کسی که هیچ شناختی از شخصیت اصلی شما ندارد معمولاً شنیدن اسم او به اندازه دانستن اینکه «چه نوع شخصیتی است؟» تاثیرگذار نخواهد بود. به همین دلیل است که در لاگ‌لاین فیلم آرواره‌ها به جای اسم سه شخصیت اصلی، به حرفه‌ی آن‌ها اشاره می‌شود.

لاگ‌لاین را با شعار تبلیغاتی اشتباه می‌گیرند!

معروف است که روی پوسترِ فیلم بیگانه (1979) نوشته شده بود: در فضا، هیچکس صدای جیغت را نمی‌شنود… جمله‌ی جذابی‌ست و مطمئناً فضای رعب‌آور فیلم را حتی به کسانی که آن را ندیده‌اند منتقل می‌کند، اما نباید آن را با لاگ‌لاینِ فیلم اشتباه گرفت! درست است که لاگ‌لاین‌های خوب هم می‌توانند تنش روانی شخصیت‌های اصلی و اتمسفر کلی فیلمنامه را توصیف کنند، اما مهم‌ترین وظیفه آن‌ها این است که بگویند داستان شما درباره چیست و یک شعار تبلیغاتی نمی‌تواند این کار را به خوبیِ لاگ‌لاین انجام دهد.

کُلی‌گویی می‌کنند!

احتمالا چنین لاگ‌لاین‌هایی را زیاد دیده‌اید: زن و شوهری بعد از اتفاقی هولناک درگیر ماجرهای تلخی می‌شوند… این جمله كوتاه است، کم و بیش به شخصیت‌های اصلی اشاره می‌کند و با ارفاق می‌توان گفت حادثه محرک را هم دربر می‌گیرد اما هیچ چیز قابل توجهی درباره این داستانِ به خصوص به مخاطب نمی‌گوید. حتی اگر فیلمنامه‌تان پر از ایده‌های ناب و شخصیت‌های پیچیده باشد، هیچکس با خواندنِ چنین لاگ‌لاینی مشتاق خواندن آن نمی‌شود. هنگام نوشتنِ لاگ‌لاین تا جایی که دچار زیاده‌گویی نمی‌شوید، به شکلی واضح و دقیق به اتفاقات مهم داستان اشاره کنید. همچنین از خودتان بپرسید که چه چیزی داستان شما را از هزار سناریوی مشابه دیگر متمایز می‌کند؟

سوال می‌پرسند!

ممکن است برای جلب توجه مخاطب لاگ‌لاین خود را با یک سوال تمام کنید، اما این روش به اندازه‌ای کلیشه‌ایست که تقریباً کارایی خود را از دست داده است. گاهی هم نویسنده در لاگ‌لاین سوالی می‌پرسد و بلافاصله به آن جواب می‌دهد که نوعی زائدنویسی به شمار می‌آید. حتی زمانی که لاگ‌لاین با یک سوال به پایان می‌رسد، اغلب تلاشی بی‌فایده برای کنجکاو نگه داشتن مخاطب است، اما نیازی به این کار نیست. اگر در لاگ‌لاین به اندازه‌ای اطلاعات بدهید که مخاطب تصوراتی درباره داستان داشته باشد اما همچنان اشتیاق خود را برای خواندن کل فیلمنامه از دست ندهد، با موفقیت کنجکاوی او را برانگیخته‌اید. ضمن اینکه پاسخِ شما به سوالاتی چون «آیا موفق خواهد شد؟» مربوط به مرحله لاگ‌لاین نیست و برای کسی که می‌خواهد بداند داستان شما «درباره چیست؟» اهمیت چندانی نخواهد داشت.

به فضاسازی بسنده می‌کنند!

این اشتباه را بیشتر در لاگ‌لاین فیلم‌های داستانیِ به اصطلاح هنری مشاهده می‌کنیم. گاهی تصور می‌کنیم هرچقدر لاگ‌لاین رازآمیزتر باشد و به جای پروتاگونیست، حادثه محرک و مواردی از این قبیل، فضا یا مضمون کلی فیلم را توصیف کند، کارمان متفاوت‌تر به‌نظر خواهد رسید. اما در عین حال که تلاش می‌کنیم سراغ کلیشه‌ها نرویم، باید از نوشتن لاگ‌لاین‌های گنگ و نامفهوم بر حذر باشیم. ممکن است در اولین یا دومین تلاش‌مان در نوشتن لاگ‌لاین به نتیجه دلخواه نرسیم؛ هیچ اشکالی ندارد. سعی کنید برای یک فیلمنامه چندین نسخه لاگ‌لاین بنویسید و آن‌ها را با شخصی مورد اعتماد در میان بگذارید. از او بپرسید با کدام نسخه درک درستی از داستانِ شما پیدا کرده و برای خواندن فیلمنامه کنجکاو شده‌است؟

فقط روی سفر درونی شخصیت تمرکز می‌کنند!

تحول و سفر درونی شخصیت، اگرچه بخشی جدا نشدنی از یک فیلمنامه‌ی خوب است، برای لاگ‌لاینِ یک فیلم داستانی کافی نیست. لاگ‌لاینی که در آن به هیچ حادثه محرک یا کشمکش بیرونی اشاره نشود، ناقص و حتی کسل‌کننده به‌نظر می‌رسد. مثلا این لاگ‌لاین را درنظر بگیرید: یک بحران سیاسی رئیس جمهور جاه‌طلب و بدبین آمریکایی را مجبور می‌کند بین شغل و خانواده‌اش یکی را انتخاب کند.

اینجا یک تحول درونی وجود دارد: احتمالاً شخصیت جاه‌طلب به فردی تبدیل می‌شود که به خانواده‌اش اهمیت می‌دهد. اما سفر بیرونی‌اش چگونه است؟ یک بحران سیاسی؟ به اندازه کافی واضح نیست. چه حادثه‌ای در بیرون تحول شخصیت را آغاز می‌کند؟ این لاگ‌لاین تماماً به سفر درونی اختصاص دارد و درگیری بیرونی به میزان کافی در آن دیده نمی‌شود.

شما در نوشتن لاگ‌لاین یا خواندن لاگ‌لاین‌های دیگران به چه اشتباهاتی برخورده‌اید؟ در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

ترجمه و تالیف: مائده معینی (سرپرست نویسندگان، تحریریه ماجرا)

بزرگترین اشتباهات فیلمنامه نویسان در نوشتن لاگ‌ لاین

دوره های مرتبط

نظرات کاربران

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.