این جستار براساس تجربه‌ی شخصی نوشته شده و شما قرار است در چند جستار مسیر ساختن یک فیلم کم‌بودجه را از لحظه‌ای که یک ایده شکل می‌گیرد تا فیلم آماده پخش می‌شود در قالب نکات آموزشی مطالعه کنید و برای ساخت فیلم اول خود آماده شوید.

در اولین جستار به این می‌پردازیم که چگونه ایده‌ی مناسب را پیدا کنید. همینطور درباره‌ی مسیر نوشتن فیلم‌نامه‌ی فیلم اول خود که به احتمال زیاد ممکن است کم بودجه هم باشد و باید و نبایدهایش صحبت می‌کنیم.

در جستارهای بعدی به مراحل پیش تولید، تولید و پس تولید می‌پردازیم.

درس اول:چگونه فیلم‌نامه‌ی مناسب را انتخاب کنیم؟

تا وقتی در مسیر مطالعه و یادگیری هستیم، ترسی وجود ندارد! راحت تمرین‌های کلاسی را انجام می‌دهیم، کمال‌گرایی را فراموش می‌کنیم و از اشتباه کردن هراسی نداریم. هر طرح و فیلم‌نامه‌ای که سال‌ها آرزویش را در سر می‌پروراندیم، می‌نویسیم و پوشه‌ی فیلم‌نامه‌های ساخته نشده هر روز پربارتر می‌شود. هر روز بیشتر فیلم می‌بینیم و خیال بافی می‌کنیم که اولین فیلم حرفه‌ای خود را باید با چه بازیگرانی و در چه لوکیشن‌های نابی بسازیم.

بالاخره روز موعود فرا می‌رسد، درس و کلاس‌ها تمام می‌شود، تمرین‌ها هم همینطور. فیلم‌نامه‌هایی که سال‌ها زحمت کشیدی هم در انتظار تو هستند، به سمت پوشه می‌روی و یکی یکی فیلم‌نامه‌ها را باز می‌کنی و هرلحظه ناامیدتر می‌شوی. برای یکی بازیگر نداری برای یکی لوکیشن. برای یکی تجهیزات و نور حرفه‌ای و برای همه‌ی فیلم‌نامه‌ها بودجه کافی. گیج می‌شوی و نقطه شروع فیلم‌ساز شدن را گم می‌کنی. درباره‌ی فیلم اولی صحبت می‌کنم که سال‌ها وقتی در صف جشنواره‌ها انتظار کشیدی و به اکران‌های مختلف خودت را رساندی تصور ساختنش را داشتی و برایش برنامه ریزی کردی. نه فیلم‌هایی که خودت تنهایی کارگردان،فیلم‌بردار و تدوینگر و…بودی و هنگام ساختنش همه کار انجام داده‌ای جز کارگردانی!

این‌جا آدم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. یا فکر می‌کنند برای فیلم‌ساز شدن ساخته نشده‌اند و خودشان را درگیر تخصص دیگری می‌کنند، یا یک لحظه هم فکر ساختن فیلم رهایشان نمی‌کند حتی اگر یک مدتی هم ساختنش به تعویق بیفتد. مدت‌ زیادی بود سردرگم بودم و از همه‌ی سازمان‌ها و سرمایه گذارها و آدم‌ها ناامید شده بودم، عکس لوکیشن فیلم‌نامه‌ام را نگاه می‌کردم و فکر می‌کردم تا این فیلم را نسازم نمی‌توانم فیلم‌نامه دیگری بنویسم. یک روز بالأخره تصمیم گرفتم فیلم‌نامه جدیدی بنویسم که با بودجه و شرایطی که دارم همین فردا هم تصمیم به ساخت بگیرم شدنی باشد.

چه عناصری در فیلم‌نامه جدید حذف شد؟

لوکیشن‌های متعدد خارجی مثل جاده،مکان‌های تاریخی و…

دیالوگ

روایت پیچیده

سیاهی لشکر

جلوه‌های ویژه

چه عناصری در فیلم‌نامه جدید اضافه شد؟

لوکیشن محدود

روایت مینی‌مال

طراحی صحنه کم‌هزینه

بازیگران کم و تا حد امکان بدون دیالوگ

امکان طراحی دکوپاژ و میزان‌سن ساده به لطف فیلم‌نامه

با محدود کردن ذهن، همه چیز نظم می‌گیرد و سروکله‌ی خلاقیت پیدا می‌شود.

با وجود محدودیت‌ها چگونه می‌شود فیلم‌نامه‌ای نوشت که متفاوت باشد و ارزش ساختن را داشته باشد؟

قدم اول: توجه به خود و ویژگی‌ها، مشکلات و داستان‌هایی است که متعلق به شما است. به عنوان مثال ممکن است شما و یا یکی از نزدیکانتان مبتلا به یک بیماری خاص باشد در نتیجه نوشتن درباره‌ی آن بیماری برای شما راحت‌تر است.

شخصیت اصلی قصه‌ی شما آلزایمر دارد حالا اگر شما با کسی که آلزایمر دارد زندگی کرده باشید نوشتن راحت‌تر است یا زندگی نکرده باشید؟! پاسخ کاملاً آشکار است.

یا مثال معروف همیشگی که هربار خواندنش خالی از لطف نیست. عباس کیارستمی فیلم طعم گیلاس را می‌سازد و بارها عنوان می‌کند فیلم‌نامه را براساس تجربه زیستی خودش نوشته است و یک شاهکار ساخته می‌شود.

قدم دوم: توجه به محیط اطرافتان و جایی که زندگی می‌کنید، زبانی که حرف می‌زنید، لباسی که می‌پوشید و غذایی که می‌خورید.

سینما را دوست داریم چون باعث می‌شود چیزهای جدید را کشف کنیم و با دیدن هر فیلم سفری برای ما شروع می‌شود که بعد از تمام شدنش آدم سابق نیستیم.

ممکن است شما در شهر یا روستایی زندگی کنید که همه‌ی مناظرش برای شما عادی باشد اما برای چشم‌های مخاطب نه!

به عنوان مثال تمام سال‌های کودکیم با وانت پدرم دوستی و سفر کردم و هنگام رفتن به باغ‌های پدری، پشت وانت نشستم و درسراشیبی‌های خطرناک روستا به‌دلیل ترس و هیجان جیغ‌هایی بلند کشیدم و همین ترس و وانتی که رفیقم بود و زبان کرمانجی که پدرم با کارگرها صحبت می‌کرد و لباس‌های محلی زنان روستا منشأ یکی از فیلم‌نامه‌‌هایی شد که نوشتم.

قدم سوم: جمع‌آوری اطلاعات

مهم ترین قدم داشتن آرشیوهایی است که باعث صرفه‌جویی در وقت و بودجه شما به عنوان فیلم‌نامه نویس و فیلم‌ساز می‌شود.

شما باید خوب ببینید، خوب بشنوید، و خوب یادداشت کنید.

به عنوان مثال از هرچیزی که فکرش را می‌کنید مهم و قشنگ نیست عکس بگیرید عکس از غذاهای دورریخته شده، نوجوان‌های در پارک، پیرزن و پیرمردی که خریدهایشان را حمل می‌کنند ، دیوارهای ترک خورده و …، صداهای مختلف را ضبط کنید، صدای راننده تاکسی که غر می‌زند، صدای باد و دعوای گربه‌های خیابانی، صدای خنده‌های بچه‌هایی که آخرین امتحانشان را داده‌اند و…، در مترو و اتوبوس و پیاده روی و کافه و مسافرت و سرکار هر تصویری را که می‌بینید یادداشت کنید بیشتر وقت‌ها ممکن است یک کلمه باشد.

درنهایت بعد از یک مدتی شما آرشیو کاملی از تصاویر، صداها و کلمات دارید که قرار است همیشه هنگام نوشتن، شما را نجات بدهند.

دیگر وقتش رسیده است فیلم‌نامه‌ای استاندارد و کم‌بودجه را بنویسید که ساختنش امکان پذیر است.

نویسنده: مهتاب محمودی (تحریریه ماجرا)

درس‌ های مهم فیلمسازی کم‌ بودجه برای فیلم‌ اولی‌ ها (بخش اول)

مهتاب محمودی

دوره های مرتبط

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.