«اگر درختی را که ریشه در خاک دارد از جایی به جای دیگر ببرید، آن درخت دیگر میوه نمی‌دهد و اگر بدهد آن میوه دیگر به خوبی میوه‌ای که در سرزمین مادریش می‌تواند بدهد نیست. این یک قانون طبیعت است. فکر می‌کنم اگر سرزمینم را رها کرده بودم درست مانند این درخت شده بودم»

این جملاتی است که عباس کیارستمی درباره تصمیمش برای ماندن در ایران گفته بود. حالا به بهانه‌ی هفتاد و چهارمین جشنواره‌ی فیلم کن که امسال میزبان جدیدترین اثر اصغر فرهادی است، یادی کنیم از اولین و تنها کارگردان ایرانی که نخل طلای جشنواره‌ی کن را به دست آورد.

عباس کیارستمی، فیلمساز نوگرا و صاحب سبکی که پنج بار نامزد نخل طلای جشنواره‌ی کن شد و در سال ۱۹۹۷ در پنجاهمین دوره‌ی این جشنواره‌، برای فیلم «طعم گیلاس» موفق به دریافت این جایزه شد. کیارستمی را با نگاه شاعرانه‌اش به زندگی می‌شناسیم. رویکردی که نه تنها در آثار سینمایی ماندگارش بلکه در نقاشی‌های او نیز قابل مشاهده است. او در یک مصاحبه بعد از اکران فیلم «طعم گیلاس» به نقش و اهمیت رویاپردازی در زندگی اشاره می‌کند و از ارتباط جهان خیال با دنیای سینما و حتی زندگی روزمره‌‌، صحبت می‌کند.

کیارستمی در بخشی از این مصاحبه، درباره‌ی رویاپردازی چنین می‌گوید: «آنقدر این مبحث گسترده است که واقعاً نمی‌دانم از کجا شروع کنم و چگونه بگویم که چه‌طور این مسئله را در کار و زندگی‌ام تجربه کرده‌ام، از وقتی که کشف کرده‌ام کدام بخش واقعیتِ من و کدام بخش رویای من است. و اینکه چرا من این بازیِ «از رویا به واقعیت» و «از واقعیت به رویا» را انقدر در زندگی معمولی‌ام، نه به‌عنوان یک فیلمساز، دارم. بیشتر از آنجا که کشف کردم این مسئله اصلاً مربوط به یک کارگردان نیست، مربوط به یک روشنفکر نیست، بلکه مربوط به تمام طبقات است. و حس «رویا کردن» مهم‌ترین چیزیست که بین تمام خلق ‌الله تقسیم شده است. نه به نسبت، بلکه به اندازه. بعضی‌ از ما می‌توانیم راجع به رویاهایمان صحبت کنیم، بقیه نمی‌توانند درموردش حرف بزنند اما می‌توانند رویا کنند. درواقع «رویا کردن» یکی از بارزترین خصوصیات و یکی از پدیده‌های شگرفیست که به انسان عطا شده است. ما از بقیه‌ی خصوصیاتمان مثل حس بینایی، چشایی، شنوایی و غیره مطلع هستیم و گاهی هم بابت آن‌ها شاکریم اما هیچوقت راجع به اینکه می‌توانیم تخیل کنیم فکر نکرده‌ایم. اینکه چه امکانات عظیمی برای «رویا کردن» در اختیار ماست. اصلاً کاربرد این رویا چیست؟ از کجا آمده است؟ چرا می‌توانیم رویا کنیم و چرا باید رویا کنیم؟ اگر رویا عملکردی در زندگیِ ما ندارد، پس اساس آن بر چیست؟»

او در جواب به این سوال اضافه می‌کند: «من ریشه‌ی رویا را در این مسئله پیدا کردم که: ما چه مواقعی به آن پناه می‌بریم؟ مواقعی که از شرایط‌مان احساس نارضایتی می‌کنیم. و این رویا چه سیستم غریبی است که حتی بزرگترین دیکتاتوری در جهان، قادر به کنترل کردن آن نیست. هیچ سیستم تفتیش عقایدی نمی‌تواند رویا کردن تو را کنترل کند. می‌تواند جسم تو را در یک زندان یا سلول حبس کند، اما این توانایی را داری که مثلاً در دوران محکومیت چندساله‌ی خود، خارج از آن مکان به سر ببری، بدون اینکه کسی قادر به کنترل تو باشد. درواقع، با رویا کردن از دیوارهای صعب‌ العبور می‌گذری، بدون اینکه اثری از خودت به جای بگذاری و برمی‌گردی. حال این سوال پیش می‌آید که وقتی از این مکان بیرون رفتیم، چرا برمی‌گردیم؟ دلیلش اعتبار واقعیت است. تو باید به واقعیت برگردی تا بفهمی که واقعیت تو چیست. درواقع، از طریق رویا کردن این شانس را داری که بعضی از سختی‌های غیرقابل تغییرِ زندگی را تحمل کنی. یعنی بیرون می‌روی، رویا می‌کنی، بعد تر و تازه‌تر برمی‌گردی. مثل وقتی که فضای اتاقی خفه و بسته است، پنجره‌ای را رو به بیرون باز می‌کنی، نفس می‌کشی و اجازه می‌دهی که هوا وارد اتاق شود. به‌نظر من، رویا یک پنجره به زندگیِ ماست.»

عباس کیارستمی از رویاپردازی می‌گوید

دوره های مرتبط

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.