انیمیشن، هنر جان بخشیدن به تصاویر بی‌جان است؛ هنری که نه‌تنها مرزهای تخیل را گسترش داده، بلکه به یکی از مؤثرترین ابزارهای روایت داستان، آموزش، تبلیغات و سرگرمی در جهان معاصر تبدیل شده است. با توانایی در انتقال مفاهیم پیچیده به زبان تصویر، انیمیشن به زبان مشترک فرهنگ‌های مختلف تبدیل شده است.

ریشه‌های انیمیشن به دوران باستان برمی‌گردد؛ از نقاشی‌های متوالی روی دیوار غارها گرفته تا اختراعاتی چون زوتروپ در قرن نوزدهم که نخستین گام‌ها در درک حرکت توهمی بودند. اما آغاز رسمی انیمیشن را معمولاً به اوایل قرن بیستم نسبت می‌دهند، زمانی که فیلم‌هایی مثل Gertie the Dinosaur و آثار اولیه‌ی والت دیزنی انقلابی در این عرصه ایجاد کردند.

از آن زمان تا امروز، انیمیشن از تکنیک‌های دستی ساده به فناوری‌های پیچیده‌ی دیجیتال و سه‌بعدی رسیده است. این تحول باعث پیدایش سبک‌های متنوعی شده که هرکدام ویژگی‌ها، کاربردها و مخاطبان خاص خود را دارند.

در ادامه با مهم‌ترین سبک‌های انیمیشن و تفاوت‌های آن‌ها آشنا می‌شویم.

1- انیمیشن سنتی (Traditional Animation)

این سبک از قدیمی‌ترین روش‌های انیمیشن‌سازی است. هنرمندها فریم به فریم، شخصیت‌ها و صحنه‌ها را روی کاغذ می‌کشند. هر تصویر کمی با تصویر قبل فرق دارد تا در مجموع توهم حرکت ایجاد شود.
از معروف‌ترین نمونه‌های این سبک می‌شود به انیمیشن‌های کلاسیک دیزنی مثل «پینوکیو» و به‌ویژه «سفیدبرفی و هفت کوتوله» اشاره کرد که در سال ۱۹۳۷ ساخته شد و اولین انیمیشن بلند و رنگی کمپانی دیزنی بود. این فیلم انقلابی در دنیای انیمیشن به‌وجود آورد.

نکته: انیمیشن برش‌کاغذی (Cut-out Animation)

یکی از شاخه‌های مرتبط با انیمیشن سنتی، انیمیشن برش‌کاغذی (Cut-out Animation) است. در این تکنیک، شخصیت‌ها و اجزای صحنه از قطعات جداگانه (مثل کاغذ یا مقوا) ساخته می‌شوند و به‌صورت تکه‌تکه حرکت داده می‌شوند. این روش هم می‌تواند به‌صورت دستی و هم دیجیتال اجرا بشود.

2- انیمیشن دو‌بعدی دیجیتال (2D Animation)

در این سبک، مانند انیمیشن سنتی، تصاویر به صورت فریم‌به‌فریم طراحی می‌شوند اما به جای کاغذ، همه چیز با نرم‌افزارهای دیجیتال مثل Adobe Animate یا Toon Boom انجام می‌شود.
مزیتش این است که سرعت تولید بالاتر است و اصلاحات راحت‌ترمی‌باشد. بسیاری از انیمیشن‌های تلویزیونی مثل آبشار جاذبه (Gravity falls) و ریک و مورتی (Rick and Morty) با این روش ساخته شدند.

3- انیمیشن سه‌بعدی (3D Animation)

در این سبک، عناصر بصری مانند شخصیت‌ها، اشیاء و محیط‌ها به‌صورت سه‌بعدی مدل‌سازی می‌شوند و بعد با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی مثل Maya، Blender یا Cinema 4D جان می‌گیرند.
در این روش، نورپردازی، زاویه دوربین، بافت‌گذاری و حرکت به‌دقت کنترل می‌شوند تا تصاویر واقعی‌تر به‌نظر برسند.
انیمیشن‌های معروفی مثل داستان اسباب بازی (Toy Story) اولین انیمیشن بلند سه‌بعدی محسوب می‌شود.
این سبک به‌دلیل جذابیت بصری بالا، در صنعت فیلم، بازی‌سازی و تبلیغات بسیار پرکاربرد است.

4- استاپ موشن (Stop Motion)

استاپ موشن یکی از خلاقانه‌ترین و دست‌سازترین سبک‌های انیمیشن است که در آن، اشیاء واقعی مانند عروسک‌های دست‌ساز، خمیر، کاغذ یا حتی اسباب‌بازی‌های کوچک، مرحله‌به‌مرحله حرکت داده می‌شوند. از هر تغییرِ کوچک یک عکس گرفته می‌شود و در نهایت، با نمایش سریع این تصاویر پشت سر هم، توهم حرکت ایجاد می‌شود.

این تکنیک نیاز به دقت و صبر بالا دارد، چون برای چند ثانیه حرکت نرم و روان، ممکنه صدها عکس گرفته شود. با این حال، نتیجه نهایی اغلب منحصربه‌فرد، شاعرانه و ملموس‌تر از سبک‌های دیجیتال است.

انیمیشن‌های معروفی مثل عروس مرده (Corpse Bride) و کورالین (Coraline)

با این روش ساخته شدن و به‌خاطر فضای فانتزی و حال‌وهوای خاص‌شون محبوبیت زیادی پیدا کردند.

استاپ موشن نه‌تنها یک تکنیک، بلکه یک تجربه‌ی هنری تمام‌عیاره؛ ترکیبی از مجسمه‌سازی، عکاسی و روایت‌گری که هنوز هم در دنیای مدرن جایگاه ویژه‌ای دارد.

نکته: پیکسلیشن یکی از زیرشاخه‌های انیمیشن استاپ‌موشن است، اما با یک تفاوت جالب: به‌جای استفاده از عروسک یا اشیاء، انسان‌های واقعی نقش شخصیت‌ها را ایفا می‌کنند. در این تکنیک، افراد باید با حرکات بسیار جزئی بین هر عکس ثابت بمانند تا وقتی تصاویر پشت سر هم پخش می‌شوند، حرکتی غیرعادی و "انیمیشنی" ایجاد شود.

حرکات انسان در پیکسلیشن اغلب جهشی، ناپیوسته و اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، چرا که از قواعد فیزیکی واقعی پیروی نمی‌کند و همین ویژگی به اثر حالتی طنزآمیز یا فراواقعی می‌دهد.
فیلم کوتاه Neighbours 1952 ساخته‌ی نورمن مک‌لارن، از اولین و مشهورترین نمونه‌های پیکسلیشن است که با پیام ضدجنگ و سبک خلاقانه‌اش، تحسین جهانی را برانگیخت و جایزه اسکار گرفت.

از این تکنیک در موزیک ویدیوها، تبلیغات و فیلم‌های تجربی نیز استفاده می‌شود. برای مثال، برخی آثار برادران کوای یا ویدیوهای خلاقانه یوتیوبی از همین روش بهره می‌برند.

5- انیمه (Anime)

انیمه نوعی سبک ویژه از انیمیشن دوبعدی است که در ژاپن شکل گرفته، اما به‌دلیل ویژگی‌های بصری، فرهنگی و داستانی منحصربه‌فرد، معمولاً به‌عنوان یک سبک مستقل شناخته می‌شود.

از نظر طراحی، انیمه با چهره‌هایی با چشم‌های بزرگ، حالات چهره‌ی اغراق‌آمیز، رنگ‌بندی خاص و سبک‌های گرافیکی متفاوت از انیمیشن‌های غربی متمایز می‌شود. در روایت، انیمه‌ها معمولاً به موضوعات عمیق‌تر مثل فلسفه، مرگ، روان‌شناسی، عشق، جنگ یا حتی مفاهیم عرفانی می‌پردازند.

یکی از چهره‌های برجسته‌ دنیای انیمه، هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki) است؛ کارگردانی افسانه‌ای که با ساخت آثار شاعرانه و خیال‌انگیز، تحولی در این صنعت ایجاد کرد. شاهکار او، شهر اشباح(Spirited Away) در سال ۲۰۰۳ برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین انیمیشن بلند شد و به جهانی‌شدن انیمه کمک زیادی کرد.

انیمه فقط محدود به فیلم‌های سینمایی نیست. انیمه‌های سریالی (TV Series) بخش بزرگی از این سبک رو تشکیل می‌دهند و معمولاً در قالب فصل‌های چندقسمتی پخش می‌شوند. این سر‌یا‌ل‌ها اغلب دارای شخصیت‌پردازی‌های عمیق و داستان‌های بلندمدت هستند که باعث می‌شود مخاطب ارتباط قوی‌تری با آن‌ها برقرار کند.

6- انیمیشن تجربی (Experimental Animation)

انیمیشن تجربی سبکی است که از قواعد و فرم‌های معمول انیمیشن فاصله می‌گیرد و تمرکز آن بر آزمایش‌گری آزادانه در ساختار، ریتم، رنگ، صدا و حرکت است. هدف این نوع انیمیشن بیشتر بیان احساس، مفهوم یا ایده‌ است تا روایت داستانی مشخص.

در این سبک، هنرمند محدود به ابزار و تکنیک خاصی نیست. ممکن است از شن، خمیر، شیشه، رنگ روی فیلم خام، حرکات تصادفی دوربین یا حتی انیمیشن تعاملی دیجیتال استفاده شود. برخلاف انیمیشن‌های تجاری یا داستان‌محور، آثار تجربی اغلب انتزاعی، شاعرانه و گاه مبهم هستند.

نمونه‌هایی از تکنیک‌های رایج در انیمیشن تجربی:

نقاشی یا خراشیدن مستقیم روی فیلم خام
انیمیشن با شن (Sand Animation) روی نور میز
نقاشی روی شیشه (Paint-on-glass Animation)
انیمیشن کلاژ یا فوتوگرام
ترکیب صداهای غیرمعمول و تدوین ریتمیک

آثار شاخص:

Begone Dull Care (نورمن مک‌لارن) – نقاشی مستقیم روی فیلم خام

آثار یوری نورشتین، به‌ویژه جوجه تیغی در مه The Hedgehog in the Fog، با فضایی شاعرانه و فرم بصری منحصر‌به‌فرد

انیمیشن‌های تجربی دانشجویان هنر یا هنرمندان مستقل، که معمولاً در جشنواره‌های هنری و آوانگارد نمایش داده می‌شوند.

این سبک جایگاه ویژه‌ای در فستیوال‌هایی مثل Annecy، Ottawa، Stuttgart و سایر رویدادهای جهانی دارد.

انیمیشن دنیایی بی‌پایان از خلاقیت، تکنیک و روایت‌گری بصری است. از طراحی دستی سنتی گرفته تا تکنولوژی‌های سه‌بعدی و آثار تجربی، هر سبک مسیر منحصربه‌فردی برای بیان احساس و داستان ارائه می‌دهد. آشنایی با این تنوع نه‌تنها درک ما از هنر انیمیشن را عمیق‌تر می‌کند، بلکه به ما الهام می‌دهد تا مرزهای تخیل را گسترش دهیم.

معرفی 6 سبک انیمیشن

مهتاب محمودی

دوره های مرتبط

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.