درام یعنی زندگی شکل داده شده و زندگی شکل داده شده یعنی کشمکش!

بدون کشمکش کنشی نخواهید داشت، بدون کنش شخصیتی نخواهید داشت و بدون شخصیت داستانی شکل نخواهد گرفت.

کشمکش تمام عناصر داستان را به یکدیگر پیوند می‌زند و مهم‌ترین عامل بسط و گسترش پیرنگ است.

بدون شناخت کشمکش، هیچگاه نمیتوانید از آغاز به میانه برسید و میانه را به سرانجامی در حد پایان برسانید.

به عبارت دیگر، بدون شناخت کشمکش، نوشتن هیچ فیلم‌نامه‌ای به سرانجام نمی‌رسد.

در این یادداشت تلاش شده کشمکش در جامع‌ترین شکل خود تعریف شود تا در انواع سبک‌های فیلمنامه بتوان از آن استفاده کرد.

کشمکش چیست؟

کشمکش یعنی نیاز پاسخ‌داده نشده‌ی شخصیت؛

کشمکش یعنی تضاد بین واقعیت و تصویر ذهنی‌ای که شخصیت برای خود ساخته.

مک‌کی در کتاب «داستان» خود این تضاد را شکاف می‌نامد.

وقتی شکاف در واقعیت دهان می‌گشاید، با فرض داشتن اراده و توانایی، شخصیت درمی‌آید یا احساس می‌کند با انجام حداقل کار ممکن و محافظه‌کاری نمیتواند به آنچه می‌خواهد برسد.

او باید نیروی خود را جمع کند و در جنگ با این شکاف به کنشی دیگر دست‌یابد. کنش دوم چیزی است که شخصیت در آغاز کار تمایلی به آن ندارد زیرا این کنش نه تنها اراده‌ی بیشتری را طلب می‌کند و او را وادار می‌کند تا قابلیت‌های انسانی خود را بیش از پیش به کار گیرد، بلکه مهم‌تر از آن، این کنش او را در معرض خطر قرار می‌دهد.

در فیلمنامه‌های کلاسیک، شکاف مشخصا برای شخصیت به کار می‌رود و در فیلمنامه‌های مدرن، این مخاطب است که با واقعیتی غیر از تصورات خود مواجه می‌شود.

در فیلم کازابلانکا Casablanca، ریک انتظار ندارد عشق قدیمی خود را در کافه‌اش ببیند و برای نجات جان او مجبور به گرفتن تصمیم‌های خطر‌آفرین شود‌.

در فیلم perfect days، مخاطب انتظار ندارد یک مرد توالت‌شور ژاپنی را در آرامشی ببیند که خود شاید هیچ‌گاه تجربه نکرده.

نکته‌ی دیگری در شناخت کشمکش باید در نظر داشته باشید، تسلط بر انواع آن است.

کشمکش در سه سطح فرد با خود، فرد با دیگری و فرد با جامعه و محیط، باید در هر مدل فیلمنامه‌ای لحاظ شود.

سطح اول کشمش (کشمکش بیرونی) در دنیای بیرون اتفاق می‌افتد؛ دنیای تصویر و صدا و کنش فیزیکی.

سطح دوم کشمکش (کشمکش درونی) عاطفی، درونی و شخصی است.

در ادامه انواع کشمکش را در کازابلانکا Casablanca بررسی میکنیم.

کشمکش بیرونی: ریک (همفری بوگارت) صاحب یک کافه در کازابلانکاست و ناخواسته وارد ماجرای فرار یک رهبر مقاومت از چنگ نازی‌ها می‌شود. ورود ایلسا، عشق قدیمی‌اش، همه چیز را پیچیده‌تر می‌کند. او باید تصمیم بگیرد که آیا به آن‌ها کمک کند یا بی‌طرف بماند.

کشمش درونی: ریک با زخمی عمیق از خیانت عشقی گذشته، به بی‌اعتمادی و بی‌طرفی پناه برده است. بازگشت ایلسا او را وادار می‌کند با احساسات و زخم‌هایش روبه‌رو شود و دوباره خطر اعتماد کردن را بپذیرد.

کشمکش‌های بیرونی و درونی باید به موازات‌هم پیش بروند و شخصیت را به کنش‌هایی وادار کنند که به مرور پر خطر‌تر می‌شوند.

کشمکش نه فقط موتور محرک فیلمنامه، که شریان حیاتی آن است. هر انتخاب، هر کنش و هر لحظه‌ی معنادار درام از دل همین تنش زاده می‌شود. نویسنده‌ای که بر کشمکش مسلط است، نه‌تنها پیرنگی پویا می‌آفریند، بلکه روحی زنده به شخصیت‌هایش می‌بخشد و مخاطب را درگیر سفری می‌کند که تا پایان در ذهن و قلبش می‌ماند. در نهایت، همان‌طور که زندگی بدون چالش بی‌معناست، داستان هم بدون کشمکش چیزی جز خطوطی بی‌جان روی کاغذ نخواهد بود.

کشمکش چیست؟ چرا بدون آن نفس فیلمنامه قطع می‌شود؟

تینا صفارزادگان

دوره های مرتبط

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.