نقد فیلم سینمایی تی‌تی؛ دوگانه‌‌ی سادگی و نبوغ

خلاصه داستان

این متن ممکن است بخشی از داستانِ فیلم را لو بدهد.

فیلم سینمایی تی‌تی عاشقانه‌ای درباره‌ی تی‌تی و ابراهیم است. ابراهیم (با بازی پارسا پیروزفر) فیزیک‌دانی است که تومور مغزی دارد‌ برای جراحی به بیمارستان آمده‌است و تی‌تی (با بازی الناز شاکردوست) از خدمه‌ی بیمارستان و زن بارداری است که وقتی می‌بیند ابراهیم تنهاست، او را همراهی می‌کند. اوضاع جسمی ابراهیم رو به وخامت می‌رود و همسر سابقش، گیلدا (با بازی سودابه جعفرزاد) کاغذهای مهمی که روی آن‌ها فرمولی درباره‌ی سیاهچاله‌ها می‌نوشته را با بی‌توجهی به تی‌تی می‌سپارد و تی‌تی که به ابراهیم علاقه‌مند شده است، کاغذها را دور نمی‌ریزد.

ابراهیم کم‌کم حالش بهتر می‌شود و برای پیدا کردن کاغذها سراغ تی‌تی می‌رود ولی امیر ساسان (هوتن شکیبا) که نامزد تی‌تی است حاضر به دادن کاغذها نیست و کشمکش فیلم از همین‌جا آغاز می‌شود…

شخصیت‌پردازی

شخصیت تی‌تی احتمالاً در سینمای ایران، به ویژه در فیلم‌های عاشقانه‌ی ایرانی، شخصیتی بی‌بدیل است چرا که ترکیبی دوست‌داشتنی از زنی ساده، عاشق و قوی است که گویی فراتر از دنیای اطرافش در مکانی خیالی زندگی می‌کند. چنانچه در برخی از صحنه‌ها فضای اطراف تی‌تی حالتی سورئال و رویاگون به خودش می‌گیرد، مانند اولین صحنه زمانی که به بادکنکِ رها خیره شده است و زمانی که برای دیدن ابراهیم به خانه‌اش می‌رود و گویی به‌جای دیالوگ با ابراهیم، در خلأ در حال گفتگو با فردی خیالی است. تی‌تی قراردادها را آن‌قدرها جدی نمی‌گیرد و مدام امیر ساسان را نامزد خود تلقی می‌کند چراکه ازنظر او «بالاخره پنجاه درصدش حله!» یا در دفتر اسناد رسمی به‌جای امضا دو شکلک کنار همدیگر می‌کشد. تی‌تی همچنین با شگفتی‌ای کودکانه به اطرافش توجه می‌کند و آنچه آدم‌ها معمولاً بی‌توجه از آن عبور می‌کنند را با دقت از نظر می‌گذراند مانند زمانی که در اولین صحنه‌ی فیلم به شعاع آفتاب روی دستش خیره شده است یا وقتی‌که با حیرت به حرف‌های ابراهیم درباره‌ی سیاهچاله گوش می‌کند.

ابراهیم، شخصیت‌پردازی ساده‌تری دارد و شاید جزئیات شخصیتش به‌اندازه‌ی تی‌تی کامل نباشد اما پارسا پیروزفر به شخصیتی جالب و کمتر دیده‌شده در سینمای ایران واقعیت بخشیده که به‌واقع تنها درگیری مهم ذهنی‌اش علم است و احتمالاً صحبت‌های گیلدا درباره‌ی اینکه او را خشک و بی‌عاطفه و بی‌توجه به خانواده‌اش می‌داند تا حدی درست است، چراکه او اصلاً متوجه‌ی حضور مردی دیگر در زندگی همسر سابقش نشده و تنها دغدغه‌اش حل فرمول سیاهچاله‌ها بوده‌است.

یکی از دلایل شخصیت‌پردازی نسبتاً ساده‌ی ابراهیم، همین گردش او حول یک محور و تک‌بعدی بودن اوست و این ویژگی، نبوغ او را نشان می‌دهد. درواقع او به طریقی می‌خواهد به بشریت خدمت کند اما آدم‌های اطرافش و آن‌هایی که مستقیماً روی زندگی‌شان تأثیر دارد را می‌رنجاند. ماجرای پیش روی ابراهیم، چشم‌های او را باز می‌کند همان‌طور که در بیمارستان با حضور تی‌تی او مجبور شد چشم‌بندش را باز کند و بیشتر متوجه آدم‌های اطرافش باشد.

یکی از تغییرات مهم شخصیت ابراهیم زمانی اتفاق می‌افتد که تی‌تی به خاطر از دست دادن فرزندش گریه می‌کند و رها، ناراحت از شنیدن گریه‌ی او و ناراضی بابت دوری از مادرش، به ابراهیم می‌گوید: بچه‌ی تی‌تی هم پیش باباشه؟ و این جمله باعث می‌شود ابراهیم تصمیم بگیرد که به رها اجازه‌ی سفر بدهد تا بتواند با مادرش به آلمان برود.

امیر ساسان دیگر شخصیت مهم این فیلم عاشقانه است که ادعا می‌کند تی‌تی را دوست دارد. او شخصیتی دائم‌الخمر و خوش‌گذران است و هر جا تی‌تی از او نافرمانی کند او را کتک می‌زند، بااین‌حال می‌گوید او را دوست دارد. آنچه قضاوت درباره‌ی این شخصیت را سخت می‌کند و او را از یک شخصیت کاملاً سیاه به شخصیتی خاکستری تبدیل می‌کند بازی درخشان هوتن شکیبا است که مرز بین دوست داشتن و تملک را در احساسات این شخصیت به نمایش گذاشته‌است.

سادگی و نبوغ

فیلم سینمایی تی‌تی، مفاهیم متقابل بسیاری را به نمایش می‌گذارد: معصومیت و هرزگی که هردو به نحوی به تی‌تی نسبت داده می‌شود، وفاداری او تا پایان فیلم به امیر ساسان و بی‌وفایی که به آن محکوم می‌شود و علم ابراهیم در تقابل با جادوگری تی‌تی و اعتقادش به خرافات. اما آنچه به نظر می‌رسد مهره‌ی اصلی تناقضات فیلم است، سادگی تی‌تی و نبوغ ابراهیم است؛ اما آیا این دو واژه واقعاً با یکدیگر در تقابل‌اند؟

در فیلم به نظر می‌رسد بیشتر از آنکه مخالف همدیگر باشند، باهم شباهت دارند. اشاره‌ای به یکی از دیالوگ‌های پایانی فیلم شاید بتواند این امر را بهتر توضیح دهد، زمانی که ابراهیم به تی‌تی می‌گوید: «من و تو نمی‌تونیم بچه بزرگ کنیم.» و تی‌تی از او می‌پرسد که چرا و او جواب می‌دهد: «به خاطر اینکه جفتمون خلیم.» از دوگانه‌ی سادگی و نبوغ، تی‌تی طرف ساده‌ی ماجراست ولی در دل خود نبوغی دارد که بقیه از آن بی‌خبرند. علاوه بر جادو و شعبده که تی‌تی از کولی‌ها یاد گرفته، او خوبی را خالصانه درک می‌کند و در انجام کار درست تردید نمی‌کند و یا از آن طفره نمی‌رود.

آن‌ها هر دو به آنچه «بشریت» می‌خوانند، علاقه‌مندند و می‌خواهند به آن خدمت کنند، اما تی‌تی انگار اصل این خوبی کردن را بهتر درک کرده‌است و با همه‌ی سادگی‌اش، کار درست را انجام می‌دهد. ابراهیم تا نیمه‌های فیلم، هنوز درگیر دنیای ذهنی خود و حل فرمول است اما کم‌کم با شکل گرفتن علاقه‌اش به تی‌تی، فرمول‌ها فراموش می‌شوند و سیاهچاله‌ها جای خودشان را به زندگی زمینی و انسان‌ها می‌دهند. پس ابراهیم که اهل درگیر کردن خودش در سختی‌های دیگران نبود، تی‌تی را از زیر کتک‌های امیر ساسان نجات می‌دهد، اجازه‌ی مسافرت رها با مادرش را به او می‌دهد و تبدیل به همان «انسان خوبی» می‌شود که تی‌تی می‌خواست باشد.

نکات مثبت فیلم

شخصیت‌پردازی دقیق و جذاب که با بازی‌های به‌یادماندنی بازیگران همراه شده است.
فیلم‌برداری فرشاد محمدی که به زیبایی طبیعت شمال ایران را با مفهوم عشق همراه کرده‌است. قاب‌بندی‌های درخشان فیلم که در نماهایی باز و رنگ‌هایی چشم‌گیر درخشش زندگی را در روستا در مقابل سردی زندگی شهری به نمایش گذاشته است.
موسیقی فیلم ساخته‌ی علیرضا افکاری که حال و هوایی بهاری و دل‌انگیز را با سازهایی مثل ابوا و پیانو شکل داده است نیز از نکات تحسین‌برانگیز فیلم است.
این فیلم جدید ایرانی، نامزد سیمرغ بلورین برای بهترین فیلمنامه، بهترین فیلمبرداری و بهترین موسیقی متن از سی و نهمین جشنواره فیلم فجر شد.
فیلم سینمایی تی‌تی همچنین توانست تندیس بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از فستیوال بین‌المللی تصاویر نو پارسی- فرانسه، برای آیدا پناهنده به‌دست آورد.

نویسنده: پرنیان مصطفوی (تحریریه ماجرا)

نقد فیلم سینمایی تی‌تی با بازی الناز شاکردوست

پرنیان مصطفوی

دوره های مرتبط

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.