با وجود اینکه از سال ۲۰۱۳، همزمان با اکران انیمه باد برمی‌خیزد (The Wind Rises)، خبرهایی درباره تصمیم هایائو میازاکی برای بازنشستگی منتشر شده بود، جدیدترین انیمه‌ی این نویسنده، کارگردان و انیماتور محبوب امسال برای اکران جهانی آماده شد. این انیمه با دوعنوان پسر و حواصیل (The Boy and the Heron) و چطور زندگی می‌کنی؟ (How Do You Live) شناخته می‌شود که عنوان دوم (عنوان اصلی فیلم به زبان ژاپنی) اسم یک رمان در سال ۱۹۳۷ بود. رمانِ چطور زندگی می‌کنی را گِنزابورو یوشیرو (Genzaburo Yoshino) نوشت و داستان پسر بچه‌‌ای ۱۵ ساله است که ارتباط نزدیکی با عمویش دارد و در طول رمان با مسائل مختلفی چون بلوغ، رشد معنوی و فقر دست و پنجه نرم می‌کند.

جالب است بدانید که فیلمنامه‌ی انیمه‌ی چطور زندگی می‌کنی؟ اقتباسی نیست اما علاوه بر عنوانِ فیلم، خودِ رمان در جدیدترین اثر هایائو میازاکی حضور دارد و در یکی از صحنه‌ها شخصیت اصلی یک نسخه از آن را پیدا می‌کند. با این وجود، تعداد قابل توجهی از انیمه‌های سینمایی محبوب داستان‌های خود را از رمان‌های موفق قرض گرفته‌اند. در این مطلب با ۱۰ تا از مهم‌ترین انیمه‌های سینمایی و رمان‌هایی که از روی آن‌ها اقتباس شده‌اند، آشنا می‌شویم.

۱. قلعه متحرک هاول (Howl's Moving Castle)

آقای میازاکی این انیمه‌ی فانتزی را در سال ۲۰۰۴، با اقتباس آزاد از رمانی به همین نام، اثر نویسنده‌ی بریتانیایی دایانا وین جونز (Diana Wynne Jones) ساخت. رمان قلعه متحرک هاول که در سال ۱۹۸۶ منتشر شد، اولین رمان از مجموعه کتاب‌های سریِ هاول است و بیست سال پس از انتشارش جایزه‌ی Phoenix Award را به‌دست آورد. توشیو سوزوکی (Toshio Suzuki) که از همکاران قدیمی میازاکی است، فیلم را تهیه کرد و البته در استودیو جیبوری (Studio Ghibli) پویانمایی شد. قلعه متحرک هاول برای جایزهٔ اسکار بهترین فیلم پویانمایی در هفتاد و هفتمین دورهٔ جوایز اسکار سال ۲۰۰۶ نامزد شد. این فیلم در ژاپن ۱۹۰ میلیون دلار و در سرتاسر جهان ۲۳۶ میلیون دلار فروخت و به یکی از موفق‌ترین فیلم‌های تاریخ ژاپن تبدیل شد.

انیمه‌ی میازاکی تفاوت‌های مهمی با رمان قلعه متحرک هاول دارد که تا حدودی به دلیل نیازها و ظرفیت‌های متفاوت این دو رسانه است. رمان دایانا وین جونز دارای شامل شخصیت‌های متعدد و چندین خط داستانی است که فیلم را بیش از حد پیچیده می‌کردند. در نتیجه، شخصیت‌هایی مانند مارتا، خواهر دوم سوفی و بخش‌هایی از داستان کنار گذاشته شدند. جونز درباره فیلم با نمایندگان استودیو جیبوری صحبت کرد، اما هیچ نظر یا دخالتی در تولید فیلم نداشت. میازاکی در تابستان ۲۰۰۴ به انگلستان سفر کرد تا فیلم تمام شده را به شکل خصوصی برای جونز نمایش دهد. نقل شده است که جونز پس از تماشای فیلم گفته بود: "فوق العاده است. نه، من هیچ نظری ندارم - من کتاب می‌نویسم، فیلم نمی‌سازم. بله، با کتاب متفاوت است. در واقع همیشه این احتمال وجود داشت که متفاوت باشد، اما همانطور است که باید باشد. همچنان یک فیلم فوق العاده است."

۲. می‌خوام پانکراسِت رو بخورم (I Want to Eat Your Pancreas)

این انیمه را Studio VOLN در سال ۲۰۱۸، بر اساس رمانی با همین عنوان عجیب و غریب، نوشته‌ی یورو سومینو (Yoru Sumino) ساخت و یک داستان بلوغ درباره‌ی پسری دبیرستانی است که با همکلاسی خود ساکورا یامائوچی (Sakura Yamauchi) دوست می‌شود که مشخص می‌شود یک بیماری لاعلاج در پانکراسش دارد. این کتاب در ابتدا به عنوان یک رمان آنلاین در سال ۲۰۱۴ به صورت سریالی منتشر و سال بعد به‌خاطر محبوبیت و موفقیتش به صورت چاپی منتشر شد. انتشار مانگای اقتباسی آن هم از سال ۲۰۱۶ آغاز شد. جالب است بدانید که این تنها اقتباسِ سینماییِ این رمان نیست و در سال ۲۰۱۷ فیلمی به همین نام ساخته شد که یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های آن سال در ژاپن بود. با وجود محبوبیت میانِ مخاطبان، تعدادی از منتقدان این انیمه سینمایی را به‌خاطر احساسات‌گراییِ بیش از حد مورد انتقاد قرار داده‌اند اما شاید همین ویژگی است که به مذاق طرفداران انیمه‌های عاشقانه و نوجوانانه خوش می‌آید.

۳. پاپریکا (Paprika)

پاپریکا یک انیمه سینمایی علمی تخیلی به کارگردانی ساتوشی کُن (Satoshi Kon) است که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد. این فیلم بر اساس رمانی به همین نام در سال ۱۹۹۳ به قلم نویسنده ژاپنی یاسوتاکا سوتسوی (Yasutaka Tsutsui) ساخته شده است. این چهارمین و آخرین فیلم بلند ساتوشی کُن قبل از مرگش در سال ۲۰۱۰ است. در این اثر تحسین‌شده، طراحی کاراکتر و کارگردانی انیمیشن را ماساشی آندو (Masashi Ando) برعهده داشت که به‌خاطر کار روی انیمه‌های برجسته‌ای چون پرنسس مونونوکه (Princess Mononoke)، شهر اشباح (Spirited Away) و نامِ تو (Your Name) به شهرت رسید. در سال ۲۰۱۰ فیلم تلقین (Inception) ساخته ی کریستوفر نولان با الهام و ایده گرفتن از این انیمه ساخته شد. بسیاری از منتقدان و طرفداران به شباهت‌های چشمگیر این دو اثر اشاره کردند.

پس از اتمام اولین فیلمش، آبی‌ِ تمام‌عیار (Perfect Blue)، کُن قصد داشت فیلم بعدی خود، پاپریکا را با حمایت شرکتی که تامین‌کننده مالی آن بود، بسازد اما با ورشکستگی آن شرکت پروژه به بن‌بست خورد. با این حال، ایده پاپریکا از اوایل سال ۱۹۹۸ در ذهن کُن بود و تلاش‌های او برای به تصویر کشیدن ابهامات و مرزهای متزلزل بین "توهم و واقعیت" و "حافظه و واقعیت" در ساخت فیلم‌های آبی تمام‌عیار و بازیگر هزاره (Millennium Actress) در واقع به این دلیل که می‌خواست فضایی مثل رمان پاپریکا را در قالب انیمه ترسیم کند. بعدها، هنگامی که کن با نویسنده رمان ملاقات کرد و اجازه ساخت فیلم را گرفت، به گفته خودش احساس کرد بالاخره به آنچه همیشه تصور می‌کرده رسیده است.

۴. آبی تمام‌عیار (Perfect Blue)

همانطور که گفته شد، این اثر که بسیاری آن را تاریک‌ترین انیمه تاریخ سینما می‌دانند، همانند بسیاری از آثار دیگر ساتوشی کُن از جمله پاپریکا به مفهوم ازبین رفتن مرز بین خیال و واقعیت و در هم آمیختن این دو با یکدیگر می‌پردازد. از عناصر دیگر این فیلم می‌توان به تجاوز و جنون و خشونت آن اشاره کرد. فیلمنامه‌ تریلر روان‌شناختی آبی تمام‌عیار که در سال ۱۹۹۷ توسط استودیو مدهاوس (Studio Madhouse) ساخته شد، بر اساس رمان آبی تمام‌عیار: دگردیسی کامل نوشته یوشیکازو تاکئوچی (Yoshikazu Takeuchi) به رشته تحریر درآمد. این انیمه بسیار مورد توجه منتقدان و طرفداران قرار گرفت و در گیشه هم موفق عمل کرد و جوایزی را در جشنواره فانتزیا در مونترآل کانادا و جشنواره فیلم فانتاسپورتو پرتغال در سال ۱۹۹۸ به دست آورد.

فیلم دربارهٔ دختری جوان به اسم میما کریگوی (Mima Kirigoe) است که اگرچه به عنوان خوانندهٔ اصلی یک گروه موسیقی پاپ هواداران دو‌آتشه‌ی زیادی دارد، اما تصمیم می‌گیرد خوانندگی را ترک کند و وارد دنیای بازیگری شود. ورود او به این عرصه اتفاقات عجیب و ترسناکی را برایش رقم می‌زند. جالب است که بدانید آبی‌تمام عیار الهام‌بخش آثار مختلفی چون فیلم قوی سیاه (۲۰۱۰) (Black Swan) با بازی ناتالی پورتمن (Natalie Portman) شد. دارن آرونوفسکی (Darren Aronofsky) همچنین بابت حق کپی عین به عین یکی از سکانس‌های مشهور این انیمه در وان حمام و برای استفاده از آن در فیلم دیگرش مرثیه‌ای بر یک رؤیا (۲۰۰۰) (Requiem for a Dream) مبلغ ۵۹ هزار دلار به ساتوشی کُن پرداخت کرد.

۵. وقتی مارنی آنجا بود (When Marnie Was There)

این انیمه درام و روان‌شناختی در سال ۲۰۱۴ توسط استودیو جیبوری و به نویسندگی و کارگردانی هیروماسا یونه‌بایاشی (Hiromasa Yonebayashi) ساخته شد. یونه‌بایاشی این فیلم را بر اساس رمانی به همین نام اثر نویسنده انگلیسی جوآن جی رابینسون (Joan G. Robinson) در سال ۱۹۶۷ ساخت. فیلم داستان دختری به نام آنا است که به‌خاطر بیماری‌اش با خانواده‌ به روستایی سفر می‌کند. آنا در یک عمارت متروکه با دختر مرموزی به نام مارنی آشنا می‌شود. در طول تابستان آنا زمان بیشتری را با مارنی می‌گذراند و به حقایقی درباره خانواده‌‌ و گذشته‌اش پی می‌برد. این اثر در هشتاد و هشتمین دوره جوایز اسکار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن بلند شد، اما در مقابل انیمیشن درون و بیرون (۲۰۱۵) (Inside Out) شکست خورد.

پس از موفقیت تجاری و هنری فیلم، رمان رابینسون افزایش فروش بین‌المللی را تجربه کرد. حق ترجمه کتاب او به ۱۰ کشور از جمله ژاپن، ایتالیا، اسپانیا و چین فروخته شد. همچنین هارپر کالینزِ کودکان نسخه انگلیسی این کتاب را به عنوان بخشی از مجموعه کلاسیک خود منتشر کرد. یونه‌بایاشی قصد داشت این فیلم را طوری بسازد که برای کودکان ژاپنی که احساس تنهایی و انزوا می‌کنند، الهام‌بخش باشد و آن‌ها را تشویق کند. او امیدوار بود که آن‌ها "با دیدن مارنی، بتوانند گامی به جلو بردارند."

۶. آریتی (Arrietty)

انیمه فانتزی آریتی در سال ۲۰۱۰ به کارگردانی هیروماسا یونه‌بایاشی و نویسندگی هایائو میازاکی و کیکو نیوا ساخته شد و استودیو جیبوری آن را تهیه کرد. این فیلم بر اساس رمان قرض‌کنندگان (The Borrowers) به قلم ماری نورتن (Mary Norton) ساخته شده‌است که درباره خانواده‌ای از آدم‌های کوچک است که مخفیانه در دیوارها و کف یک خانه معمولی زندگی می‌کنند و برای زنده ماندن از انسان‌ها اقلامی را قرض می‌گیرند. این رمان در سال ۱۹۵۳ برنده مدال کارنگی (Carnegie Medal) برای ادبیات کودکان شد، و پیش از این در قالب دو فیلم و یک سریال تلویزیونی اقتباس شده بود. بنیانگذاران استودیو گیبلی، حدود ۴۰ سال به فکر ساخت یک اقتباس انیمه‌ای از این رمان بودند.

آریتی نقدهای مثبتی از منتقدان دریافت کرد که انیمیشن و موسیقی آن را تحسین کردند. این فیلم به پرفروش‌ترین فیلم ژاپنی در باکس آفیس ژاپن در سال ۲۰۱۰ تبدیل شد و بیش از ۱۴۵ میلیون دلار در سراسر جهان فروخت. این فیلم همچنین برنده جایزه بهترین انیمیشن سال در سی و چهارمین مراسم آکادمی فیلم ژاپن (Japan Academy Film) شد.

۷. دختری که در زمان پرش می‌کرد (The Girl Who Leapt Through Time)

این انیمه علمی تخیلی و رمانتیک به کارگردانی مامورو هوسودا (Mamoru Hosoda) و نویسندگی ساتوکو اوکودرا (Satoko Okudera)، محصول سال ۲۰۰۶ کشور ژاپن است. دختری که در زمان پرش می‌کرد، دنبالهٔ رمانی با همین نام به‌شمار می‌رود که در سال ۱۹۶۷، توسط یاسوتاکا سوتسوی (نویسنده رمان پاپریکا) نوشته شده‌است. ایده اصلی داستان، دختری نوجوان با قدرت سفر در زمان است که بارها و بارها یک روز را زندگی می‌کند. این ایده در فیلم ثابت مانده‌است، اما شخصیت‌ها و داستانِ فیلم با رمان آن متفاوت است. این فیلم توسط رانمارو کوتونه (Ranmaru Kotone) به صورت یک مانگا اقتباس شده و چند ماه قبل از اکران فیلم در شونِن اِیس (Shōnen Ace) به صورت سریالی منتشر شد. دختری که در زمان پرش می‌کرد، توانست نقدهای مثبتی دریافت کند و برنده جوایز متعددی از جمله جایزه بهترین انیمیشن سال از آکادمی فیلم ژاپن شد.

۸. ماری و گل جادوگر (Mary and the Witch's Flower)

این انیمه فانتزی محصول سال ۲۰۱۷ و اثر دیگری از هیروماسا یونه‌بایاشی است که توسط بنیان‌گذار استودیو پونوک (Studio Ponoc) یعنی یوشیاکی نیشیمورا (Yoshiaki Nishimura) تولید شد. ماری و گل جادوگر بر اساس رمان جاروی کوچولو (The Little Broomstick) نوشته مری استوارت (Mary Stewart) در سال ۱۹۷۱، ساخته شد و اولین فیلم بلند استودیو پونوک به‌شمار می‌آید. این انیمه داستان دختری به نام مری اسمیت را روایت می‌کند که گلی مرموز به نام "fly-by-night" را پیدا می‌کند که می‌تواند تنها برای یک شب او را به یک جادوگر با قدرت‌های جادویی تبدیل کند. این اثر به طور کلی نقدهای مثبتی از منتقدان دریافت کرد که انیمیشن و زیبایی‌های بصری آن را تحسین کرد‌ه‌اند.

جالب است که بدانید چند ماه پس از انتشار رمان مری استوارت در سال ۱۹۷۱، والت دیزنی حق فیلم کتاب را به دست آورد. در سال ۱۹۸۰، ولفگانگ رایترمن (Wolfgang Reitherman) از انیماتورهای دیزنی، تصمیم گرفت که آن را در قالب یک فیلم انیمیشنی اقتباس کند، اما مدیریت استودیو احساس کرد این پروژه بسیار شبیه به تخت‌خواب سحر‌آمیز (Bedknobs and Broomsticks) فیلم موزیکال دیگری از این کمپانی است. همچنین، مدیریت استودیو دیزنی از بخش انیمیشن درخواست کرد که به جای اقتباس از رمان جاروی کوچولو، فیلم‌های بلند‌پروازانه‌تری مانند انیمیشن فانتزی دیگ سیاه (The Black Cauldron) تولید کنند.

۹. شب کوتاه، دختر پیاده (Night Is Short, Walk On Girl)

این انیمه‌ در ژانر کمدی رمانتیک به کارگردانی ماساکی یواسا (Masaaki Yuasa) و در سال ۲۰۱۷ ساخته شد. فیلم بر اساس رمانی به همین نام نوشته‌ی تومیهیکو موریمی (Tomihiko Morimi) با تصویرگری یوسوکه ناکامورا (Yusuke Nakamura) که طراح شخصیت اصلی فیلم نیز بود، ساخته شده‌است. شب کوتاه، دختر پیاده دنباله‌ای معنوی برای انیمه سریالی کهکشان تاتامی (The Tatami Galaxy) است که بر اساس رمانی دیگر، توسط همین نویسنده و کارگردان ساخته شد. اگرچه هر دو اثر دارای محیط دانشگاه کیوتو و برخی شخصیت‌های مشترک هستند، اما خطوط داستانی آن‌ها چندان به هم ارتباط ندارند. از جوایز این انیمه می‌توان به جایزه بزرگ بهترین انیمیشن بلند از جشنواره بین المللی انیمیشن اتاوا (Ottawa) و جایزه آکادمی ژاپن برای انیمیشن سال، اشاره کرد.

۱۰. حکایت‌های دریازمین (Tales from Earthsea)

این انیمه فانتزی در سال ۲۰۰۶ توسط گورو میازاکی (Goro Miyazaki)، پسر هایائو میازاکی کارگردانی و در استودیو جیبوری ساخته شده‌است. حکایت‌های دریازمین، شانزدهمین انیمیشن استودیو جیبلی محسوب می‌شود. این فیلم ترکیبی از وقایع و حوادث اولین، سومین و چهارمین کتاب از سری کتاب‌های دریازمین (Earthsea) را دنبال می‌کند که یک مجموعه فانتزی نوشته‌ی اورسولا لو گویین (Ursula Le Guin) نویسنده مشهور آمریکایی‌ست. او چندین بار برندهٔ جایزه‌های معتبری در زمینه ادبیات گمانه‌زن از جمله جوایز هوگو، لوکس و نبیولا شده‌است. بر اساس این انیمه سینمایی مانگایی نیز در ژاپن به چاپ رسیده است.

این انیمه نقدهای متفاوتی از منتقدان دریافت کرد که انیمیشن، موسیقی و جلوه‌های بصری آن را تحسین کردند، اما نحوه روایت، ریتم و تفاوت‌های کلی آن با رمان‌ها را مورد انتقاد قرار دادند. خودِ لوگین اظهار داشت که طرح داستان انیمه "کاملاً متفاوت" با کتاب‌هایش است. او به کارگردان فیلم، گورو میازاکی، گفت: "این کتاب من نیست. فیلم شماست. فیلم خوبی است"، اما مدتی بعد از نتیجه نهایی کار ابراز ناامیدی کرد. در گذشته، کارگردانان بسیاری از جمله هایائو میازاکی، تلاش کرده بودند تا مجموعه دریازمین را اقتباس کنند، اما توسط نویسنده مورد تایید قرار نگرفتند. هنگامی که لوگین برای اولین بار از علاقه میازاکی به اقتباس از آثارش شنید، هیچ یک از فیلم‌هایش را ندیده بود، بنابراین درخواست او را رد کرد. لوگین بعد از تماشای شهر اشباح به طرفدار پروپاقرص میازاکی تبدیل شد، اما از آنجا که میازاکی مشغول ساخت قلعه متحرک هاول بود، مدیر استودیو جیبوری تصمیم گرفت ساخت فیلم را به پسرِ میازاکی (که اولین تجربه کارگردانی‌اش به حساب می‌آمد) بسپارد. تصمیمی که هایائو با آن چندان موافق نبود زیرا می‌دانست که پسرش هنوز تجربیات لازم برای ساخت چنین اثری را ندارد.

آیا هیچ‌کدام از انیمه‌های مورد علاقه‌تان را در این لیست می‌بینید؟ چه انیمه‌های (سینمایی یا سریالی) دیگری می‌شناسید که از روی رمان‌ها اقتباس شده‌اند؟ در قسمت نظرات بنویسید.

نویسنده: مائده معینی (سرپرست نویسندگان تحریریه ماجرا)

۱۰ انیمه سینمایی محبوب که از رمان‌ها الهام گرفتند.

مائده معینی

دوره های مرتبط

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.