پنج شب با فِرِدی Five Nights At Freddy's فیلم ترسناک جدید آمریکایی به کارگردانی اِما تامی، بر اساس فرنچایز بازی ویدیویی به همین نام ساخته‌ شده‌است. داستان فیلم درباره مایک اشمیت (جاش هاچرسون) یک مامور امنیتی با مشکلات شخصی است که در پیتزا فروشی فردی فازبیر شروع به کار می‌کند و درحالی که اولین شب خود را در محل کار می‌گذراند، متوجه می‌شود که انیماترونیک‌های رستوران به حرکت درمی‌آیند و هرکسی را که بعد از نیمه شب آنجا بماند به طرز فجیعی می‌کشند.

مجموعه پنج شب با فردی یا پنج شب در کنار فردی شامل بازی‌های ویدیویی در سبک ترس و بقا است که در آن بازیکن معمولاً یک نگهبان شبانه در مکانی است که با نام فردی فزبر پیتزا (Freddy Fazbear’s Pizza) شناخته می‌شود؛ یک رستوران برای کودکان که از رستوران‌های زنجیره‌ای خانوادگی مانند چاک ئی.چیز و شوبیز الهام می‌گیرد. این رستوران دارای شخصیت‌های انیماترونیک است؛ یعنی مدل‌های متحرک حیوانات و اشیای فانتزی که در مهمانی‌های کودکان اجرا می‌کنند. این انیماترونیک‌ها شب هنگام در رستوران پرسه می‌زنند و به نگهبان دستور داده می‌شود که مراقب آن‌ها باشد. برای پیشرفت در بازی، بازیکن باید با ابزارهای مختلف از خود در برابر انیماترونیک‌ها محافظت کند.

کمپانی برادران وارنر در سال ۲۰۱۵ حقوق فیلم این بازی را به دست آورد و قرار بود اسکات کاتن (خالق بازی اصلی) روی اقتباس سینماییِ پنج شب با فِرِدی کار کند و یک فیلم "دیوانه کننده، وحشتناک و عجیب و غریب" بسازد. اما در سال ۲۰۱۷ کمپانی تولید فیلم به بلوم هاوس پروداکشنز و یونیورسال پیکچرز تغییر کرد و اعلام شد که کریس کلومبوس (سازنده فیلم هری پاتر و سنگ جادو) کارگردانی فیلم را برعهده خواهد داشت. در سال ۲۰۱۸ کاتن اعلام کرد فیلمنامه‌اش برای این فیلم، علی‌رغم اینکه کلمبوس آن را دوست داشت، کنار گذاشته شد زیرا او ایده متفاوتی برای داستان داشت. کلمبوس هم از پروژه کنار گذاشته شد و تولید فیلم باز هم به تاخیر افتاد. در نهایت، در سال ۲۰۲۲ اما تامی برای کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی این اقتباس انتخاب شد.

پنج شب در رستوران فِرِدی با وجود اینکه در بازسازی فضا و اتمسفر کُلی بازی تا اندازه‌ای موفق عمل می‌کند، اما به زحمت می‌توان آن را اثری در ژانر وحشت به شمار آورد. بنجامین لی در سایت گاردین می‌گوید «این تا حدی به این دلیل است که نویسنده و کارگردان اما تامی و خالق بازی اسکات کاتن که باهم روی فیلمنامه کار کرده‌اند، به طرز وحشتناکی مطمئن نیستند که پنج شب در فِرِدی را باید چه‌قدر جدی بگیرند و بنابراین ما [مخاطبان] هم به همان اندازه گیج شده‌ایم.» شخصیت اصلی فیلم، مایک، در سرتاسر فیلم با ترومای بچگی‌اش دست و پنجه نرم می‌کند. در کودکی برادرش ناپدید شده و طی صحنه‌های تکرارشونده و ملال‌انگیزی متوجه می‌شویم که در خواب‌هایش آن روز کذایی را مرور می‌کند تا به حقیقت آنچه اتفاق افتاده پی ببرد. اما غیر از این تروما هیچ نکته‌ی قابل توجهی درباره شخصیت‌پردازی او وجود ندارد.

این فیلم ترسناک جدید ظاهراً بر پایه وحشت جسمانی (body horror) ساخته شده‌است اما تقریباً تمام صحنه‌های خون و خون‌ریزی با کات به بیرون سانسور شده‌اند و به‌نظر می‌رسد که فیلمساز حتی در ایجاد تعلیق برای جامپ‌اسکرهایش (jump scare) چندان موفق نیست. از آنجا که انیماترونیک‌ها ذاتاً آهسته و به سختی حرکت می‌کنند، با وجود تیغ‌های تیزِ کشنده‌ و صداهای عجیب و غریب‌شان، تهدیدی جدی به حساب نمی‌آیند و این برای عاملان وحشت در یک فیلم ترسناک ضعف بزرگی است. آنجا که سکوت می‌توانست به مرعوب شدن مخاطب کمک کند، موسیقی متن فیلم (ساخته برادران نیوتن) جای آن را می‌گیرد؛ انگار که سعی دارد هیجانی را که در تصویر خبری از آن نیست، به گوش مخاطب برساند. گویی که فیلم پنج شب با فردی به کمک جلوه‌های صوتی و همچنین واکنش اغراق‌آمیز بازیگران سعی می‌کند به مخاطب بگوید کجا باید بترسد، حتی اگر واقعاً چنین احساسی را در او به وجود نیاورد. با آنکه پیرنگ فیلمنامه چندان پیچیده نیست اما با تکرارِ صحنه‌هایی که در پیش‌برد قصه نقش کمی دارند (به خصوص خواب‌های شخصیت مایک) داستان فیلم گیج‌کننده و در نهایت ناتمام به‌نظر می‌رسد.

شاید دلیل این امر همین مسئله باشد که ظاهراً نسخه‌های بسیاری از این فیلمنامه نوشته شده و محصول بازنویسی چندین نویسنده است. بنابرین در محصول نهایی با داستانی مواجهیم که چندین نقطه عطف و خرده پیرنگِ رها شده دارد که راه به جایی نمی‌برند. ایده‌ی اصلی فیلم جایی بین پیش‌داستانِ مجموعه تفریحی فِرِدی و اتفاقات ناگوارش، گذشته‌ی شخصیت اصلی و ترومایی که هنوز از آن عذاب می‌کشد، رابطه‌ی پرتنش شخصیت با خواهر کوچکتری که باید بزرگش کند و حتی گذشته‌ی نامفهوم شخصیت وِنسا که یک مامور پلیس جوان است، گم می‌شود. ارتباط بین این چند خط داستانی به درستی شکل نمی‌گیرد و در عین حال سخت بتوان به هرکدام از این شخصیت‌ها و دغدغه‌هایشان اهمیت داد.

با چنین فیلمنامه‌ای اجرای بازیگران فیلم پنج شب با فِرِدی نیز دچار مشکلاتی شده‌ و به نتیجه مطلوبی دست نمی‌یابد. جاش هاچرسون در نقش مایک، شخصیتی مبهم را به تصویر می‌کشد که به غیر از ترومای گم شدن برادر و تلاش برای بزرگ کردن خواهرش، شناخت عمیق‌تری از او پیدا نمی‌کنیم. بنابرین بازیِ هاچرسون به مجموعه‌ای از واکنش‌های تکراری به اتفاقاتِ تکراری اطرافش (چه در خواب، چه در رستوران فِرِدی) خلاصه می‌شود. شاید بتوان گفت جالب‌ترین بازی در فیلم متعلق به متیو لیلارد (بازیگر محبوب فیلم‌های اسکوبی‌دو) است که اگرچه نقش بسیار کوچکی دارد، در همان چند دقیقه اجرایی متفاوت و تاثیرگذار به نمایش می‌گذارد. به اندازه‌ای که مخاطب حس می‌کند این شخصیت ظاهراً بی‌اهمیت، قطعا نقش مهم‌تری در ادامه فیلم خواهد داشت که البته این نیاز هم بی‌پاسخ می‌ماند.

طرفداران بازی پنج شب با فردی یا فناف، معتقدند اگر این اقتباس سینمایی به جوهره بازی کامپیوتری وفادار می‌ماند، با اثر بهتری روبرو بودیم. چالش اصلی در بازی این است که پروتاگونیست در اتاق نگهبان مانده‌است و باید به شیوه‌های مختلف جلوی نزدیک شدن ربات‌ها را بگیرد و جان خود را نجات دهد. چنین موقعیتی یک وحشتِ ناشی از کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته) به وجود می‌آورد که در فیلم ترسناک نیز به خوبی عمل می‌کند. یا یکی دیگر از علت‌های ترسناک بودن بازی پنج شب با فردی این است که انیماترونیک‌ها بدون اینکه دیده شوند، حرکت می‌کنند و در تصویر دوربین‌های امنیتی می‌بینیم که ناگهان جایی دیگر (نزدیک‌تر به شخصیت اصلی) ظاهر شده‌اند! یک الگوی مناسبت دیگر برای به وجود آوردن وحشت سینمایی که در بازی اصلی وجود دارد اما در فیلم خبری از آن نیست.

حتی آنجا که بازی با طنزِ عجیب و غیرعمدی‌اش باعث خنده مخاطب می‌شود، فیلم دست به شوخی‌های میانمایه‌ای می‌زند که در بهترین حالت مخاطب را به خنده نمی‌اندازند و در بدترین حالت به تجربه‌اش از تماشای یک فیلم ترسناک آسیب می‌زنند. گویی که لحظه‌های جدی فیلم را نمی‌توان خیلی جدی گرفت و لحظه‌های خنده‌دار فیلم آن‌قدر جدی به‌نظر می‌رسند که شوخی‌هایش بی‌نمک از آب درمی‌آیند.

به‌نظر می‌رسد علاوه بر فیلمنامه‌ی ضعیف و ایده‌های نامنسجم، محدوده سنی فیلم (بالای ۱۳ سال) که احتمالا در تلاش برای جذب گروه بزرگتری از مخاطبان انتخاب شده، به ماهیت پنج شب با فردی به عنوان یک اثر ترسناک لطمه وارد کرده‌است. به لحاظِ اقتباس سینمایی از بازی‌های ویدیویی، با یک تلاش ناموفق دیگر مواجهیم و باز هم علت اصلی‌اش عدم توجه سازندگان فیلم به عواملی‌ست که واقعاً باعث موفقیت و جذابیت بازی شده‌اند (فیلمسازان باید از معدود نمونه‌های موفقی چون سریال Last of Us یاد بگیرند). همانطور که گفته شد، شاید تنها نقطه قوت پنج شب با فردی طراحی صحنه، بازسازی فضای رستوران و ربات‌هایش باشد اما در نهایت، این فیلم ترسناک جدید سرشار از پتانسیل‌ها و موقعیت‌های از دست رفته‌ است.

نظر شما درباره این فیلم چیست؟ فکر می‌کنید فیلمسازان چطور می‌توانند اقتباس‌های سینمایی موفقی از ویدیوگیم‌ها بسازند؟

نویسنده: مائده معینی (تحریریه ماجرا)

نقد فیلم ترسناک پنج شب با فردی 2023 Five Nights at Freddy's

دوره های مرتبط

نظرات کاربران

جهت ثبت نام، شماره موبایل و رمز عبور انتخابی خود را وارد نمایید.

کد 5 رقمی ارسال شده به موبایل خود را وارد کنید

جهت ورود نام کاربری و رمز عبور خود را وارد نمایید.